Burgemeester Harry Leunessen richtte het woord tot de aanwezigen. Omroep 3Heuvelland maakte een korte impressie van de nieuwjaarstoespraak. De toespraak van burgemeester Harry Leunessen luidde als volgt:
Dames en heren
Allereerst een heel hartelijk welkom! En dat geldt natuurlijk voor onze raadsleden, voor de leden van het college, maar dat geldt vooral ook voor alle inwoners van onze gemeente, voor de vertegenwoordigers van onze verenigingen en voor alle genodigden. Fijn dat u bent gekomen … om elkaar … en ook ons … alle goeds toe te wensen voor het nieuwe jaar!
We hebben er lang op moeten wachten, maar we kunnen mekaar vandaag op deze nieuwjaarsreceptie weer de hand geven. We hebben best veel handen geschud en dat betekent dat u met velen aandacht hebt voor de gemeente. Wij betuigen u daarvoor onze oprechte dank!
Dames en heren, ….. onderzoeken laten zien dat de onvrede over het presteren van de overheid en het gevoel van onbehagen over de samenleving groot is. En alles wat aandacht krijgt … dat groeit. Dat geldt voor positieve aandacht, maar ook voor negatieve aandacht. Natuurlijk, een deel van de bevolking wordt door inflatie en gestegen energieprijzen hard geraakt. De stormloop op de voedselbanken is daarvan het gevolg. Ook een deel van de ondernemers heeft moeite om het hoofd boven water te houden……. En het zijn feiten die ons vertellen dat de overheid op belangrijke beleidsterreinen heeft gefaald. De toeslagenaffaire en de crisis op de woningmarkt zijn daarvan pijnlijke voorbeelden… Ik ben de laatste die dat allemaal zal ontkennen. En we mogen deze harde feiten ook niet kleiner maken dan ze zijn.
Maar tegelijkertijd zien we ook dat onze veel bekritiseerde overheid – anders dan elders in de wereld - tientallen miljarden beschikbaar stelt, voor het dempen van de gevolgen van de coronacrisis en voor de reparatie van onze koopkracht. Kennelijk doen die compenserende maatregelen - in combinatie met een loonindexering – hun werk. Want volgens de laatste cijfers van het CBS gaven we in de laatste maanden van het afgelopen jaar, uitbundig veel geld uit aan zaken als horeca, recreatie, cultuur en luxe producten. Op black Friday en bij de verkoop van vuurwerk werden verkooprecords gebroken.
Ik wil maar zeggen: je kunt de focus leggen op wat er allemaal niet is of niet is gelukt. Maar je kunt daar ook een ander perspectief naast plaatsen; een perspectief waarmee je laat zien wat we wel hebben en wat ondanks alle tegenspoed wel wordt gerealiseerd. En ik koppel dat andere perspectief nadrukkelijk ook aan Vaals. Want onze inwoners, onze ondernemers, onze verenigingen én onze gemeentelijke organisatie hebben het afgelopen jaar veel positieve energie, veel creativiteit en een grote weerbaarheid laten zien. En daarmee ook veel goeds teweeggebracht.
Ik noem in dat verband graag onze inwoners die als vrijwilliger helpen bij de opvang van 130 vluchtelingen uit de Oekraïne of die een vrachtwagen met hulpgoederen naar dat land hebben gestuurd. En ik denk daarbij ook aan medewerkers uit onze ambtelijke organisatie, die op vrijwillige basis overuren hebben gedraaid om die opvang in goede banen te leiden. Dames en heren, wat hebben zij een saamhorigheid laten zien!
Maar ik denk ook aan de maatregelen die we nemen om onze inwoners beter te beschermen. Met de kanteling van de Vijlenstraat, met een vergroting van de afvoercapaciteit ónder de Vijlenstraat en met de aanleg van een extra waterbuffer gaan we er - samen met het waterschap - voor zorgen dat de kans een stuk groter wordt, dat inwoners van Vijlen en Melleschet bij een volgende watersnood droge voeten houden. En daarnaast ligt er ook nog een plan om ook voor de inwoners van Oud Lemiers het risico op wateroverlast kleiner te maken, middels de aanleg van een bypass op het Duitse grondgebied, waardoor een deel van de piekafvoer van het water kan worden afgevangen.
Dames en heren, een deel van onze inwoners heeft andere zorgen. Zij kunnen hun energierekening en dure boodschappen niet meer betalen. De steunmaatregelen die nodig zijn om ervoor te zorgen dat ook zij het hoofd nog boven water kunnen houden, gaan de draagkracht van een gemeente te boven en moeten daarom van de rijksoverheid komen. Maar we hebben als gemeente wel maatregelen genomen die binnen onze mogelijkheden liggen. Zo heeft de gemeenteraad, in november, bij de begrotingsbehandeling, het besluit genomen om de inkomensgrens waaronder inwoners in aanmerking komen voor de bestaande armoederegelingen, te verhogen van 100% naar 110% van de bijstandsnorm. Dat betekent concreet dat, met ingang van vandaag, meer inwoners van deze regelingen gebruik kunnen gaan maken.
Eerder in het afgelopen jaar, hebben we een overeenkomst gesloten met de stichting STOP Kinderarmoede voor de levering van twee kledingpakketten per jaar …. aan kinderen die in Vaals in armoede opgroeien: een winterkledingpakket in 2021 en een zomerkledingpakket in 2022, met een waarde van tussen de 205 en 235 euro per pakket. Zo’n 100 gezinnen met ruim 160 kinderen werden aangeschreven. De evaluatie was positief en we hebben daarom besloten om de overeenkomst te verlengen. En door de verhoging van de inkomensnorm voor deelname aan de armoederegelingen, komen nog meer gezinnen voor een kledingpakket in aanmerking. Samen met de stichting willen we zo de maatschappelijke gevolgen van kinderarmoede in Vaals verzachten.
Het moge duidelijk zijn dat we met deze en andere besluiten een bijdrage willen leveren aan het versterken van de financiële weerbaarheid van inwoners die dat nodig hebben.
En zo waren er het afgelopen jaar nog wel meer voorbeelden die om positieve aandacht vragen. Ik denk daarbij aan de vrijwilligers van de Evenementencommissie in Vijlen, die de exploitatie van het Jeugdgebouw in Vijlen overnemen en daarmee een belangrijke ontmoetingsplaats voor senioren, verenigingen en gezelschappen veiligstellen.
Ik denk aan het Puzzelproject, waarbij meer dan 60 inwoners op vier verschillende locaties, hebben gewerkt aan een puzzel van maar liefst 54.000 stukjes. En aan de heropening van de Protestantse kerk die na een verbouwing uitdrukkelijk wordt opengesteld voor medegebruik door de Vaalser gemeenschap.
Ik denk aan geslaagde evenementen die een breed publiek trokken en voor reuring hebben gezorgd, zoals de 1e edities van ‘Vaals in Beeld’ en ‘d’r Völser Adventstreff’. Aan prachtige concerten in de Kopermolen en het koningsvogelschieten in Vaals en Vijlen. Aan mooie concertavonden, verzorgd door de plaatselijke muziekverenigingen, met goed gevulde zalen. Of aan de overweldigende uitvoering van The Armed Man: A Mass for Peace, van de componist Karl Jenkins in een volle St. Pauluskerk.
En ik mocht in 4 processies meelopen, die stuk voor stuk, meer indruk op mij hebben gemaakt, dan de processies zoals ik ze vanuit mijn verleden ken.
En soms waren het ook individuele inwoners die het verschil hebben gemaakt. Zoals Vera Simons die met de opening van een infopunt over genderidentiteit baanbrekend werk verricht. Of Roger Cox, de advocaat uit Lemiers, die met rechtszaken over het klimaat, overheden en multinationals dwingt om hun klimaatdoelen bij te stellen.
En zo waren er nog genoeg andere zaken die ik nu niet in de schijnwerpers kan plaatsen. Maar misschien hoeft dat ook niet. Want dat wat je met je hart kunt zien, glanst ook zonder het licht van een schijnwerper.
Dames en heren, negatief denken wordt niet zelden veroorzaakt door een gebrek aan zelfvertrouwen. De voorbeelden die ik heb genoemd getuigen van de verbindende kracht en de weerbaarheid van onze gemeenschap. We hebben daarom alle reden om de toekomst met vertrouwen tegemoet te zien.
En wat die toekomst betreft: 2023 wordt voor Vaals een spannend jaar, omdat het kabinet in het begin van dit jaar een besluit wil nemen over de Regio Deals, waarmee het rijk de kracht van regio’s wil versterken. In zo’n deal kunnen plannen worden opgenomen die helpen om de specifieke problemen van een regio of gemeente op te pakken. We hebben stoute schoenen aangetrokken en voor Vaals het project ‘Leefbaarheid aan de Noot en omgeving’ ingediend. In dit project werken we als gemeente met Krijtland Wonen en andere partners samen, om de leefbaarheid en de kwaliteit van wonen in dit gebied te versterken. Niet met een vooraf bedacht plan, maar door de inwoners zo veel mogelijk te betrekken bij de verbetering van hun eigen leefomgeving. De 1e fase van het project is gericht op de woningen van Aan de Noot, de 2e fase op een transformatie van de hoogbouwflats. De investeringen - vooral van Krijtland Wonen - zijn geraamd op bijna 3 miljoen euro. We vragen van het Rijk een bijdrage van 1 miljoen euro.
En ook het door de stichting Vaals Verbindt bij het VSBfonds ingediende projectidee ‘SAMEN’, omvat het gebied aan de Noot. Het fonds heeft inmiddels een positief besluit genomen en dat betekent dat Vaals Verbindt zowel in 2023 als in 2024 een donatie van 30.000 euro zal ontvangen. Het projectidee zal het komend jaar, in samenspraak met de gemeente en Krijtland Wonen, worden uitgewerkt in een projectplan.
2023 wordt ook het jaar waarin de gemeenteraad besluiten moet nemen over grote onderwerpen. Voorbeelden daarvan zijn klimaatadaptatie en waterbeheer. Maar ook het accommodatiebeleid. Een eerdere bezuiniging van 30% op het onderhoudsbudget is teruggedraaid. En een onderzoek moet het komend jaar uitwijzen welke maatregelen nodig zijn om onze maatschappelijke accommodaties toekomstbestendig en betaalbaar te maken.
Maar 2023 wordt vooral ook een jaar om naar uit te kijken. Met een nieuw carnavalsseizoen zonder beperkingen, met een volgende editie van de inmiddels tot in de verre omtrek befaamde Revue, met een uitvoering van de Krönungsmesse van Mozart. En met nog heel veel meer.
En 2023 wordt ook een jaar van veranderingen. Want niet alles wat je koestert kun je vasthouden. Het zal u niet ontgaan zijn dat drukkerij Thoma gisteren - voor het laatst - haar deuren heeft gesloten. En daarmee zal ook het Vaalser Weekblad niet meer verschijnen. Thoma was meer dan een drukkerij, het was ook een ontmoetingsplek. En het Vaalser Weekblad was een belangrijk en verbindend instrument voor onze inwoners, ondernemers, parochies en verenigingen. In het besef dat het Vaalser Weekblad als zodanig niet vervangbaar is, hebben we als college gezocht naar een alternatief voor de plaatsing van de gemeentelijke berichten. En dat hebben we vooralsnog gevonden in d’r Troebadoer, een weekblad dat gratis huis-aan-huis wordt verspreid. Daarbij hoort wel de kanttekening dat het verspreidingsgebied in Vaals door een tekort aan bezorgers nog beperkt is. Met d’r Troebadoer is daarom de afspraak gemaakt dat wordt ingezet op de werving van meer bezorgers, zodat het verspreidingsgebied kan worden uitgebreid. In de tussentijd kan d’r Troebadoer ook worden opgehaald op een aantal locaties in Vaals, Vijlen en Lemiers. De dichtstbijzijnde locatie vindt u op onze website.
Dames en heren, ik heb in mijn toespraak terug- en vooruitgekeken. Wat ik daarbij vooral heb willen zeggen, is dat de focus ook mag liggen op de dingen die goed gaan en op het feit dat we er als gemeentebestuur niet alleen voor staan, omdat er genoeg inwoners, ondernemers en verenigingen zijn die hun stinkende best doen om van Vaals een plek van schoonheid, solidariteit en welvaart te maken. En in die waardering wil ik ook onze eigen medewerkers, de vrijwillige brandweer, de politie en andere hulpdiensten betrekken.
Ik wil u allen nadrukkelijk bedanken voor uw inzet en betrokkenheid in het afgelopen jaar! Want samen … met z’n allen ….. hebben we gezorgd voor de saamhorigheid, voor de verbinding en voor de veerkracht, die nodig was om overeind te blijven in een woelige tijd. En met diezelfde eigenschappen zijn we ook opgewassen tegen de uitdagingen die op ons wachten.
In dat vertrouwen wens ik u mede namens mijn echtgenote Jenny, de gemeenteraad, het college en onze medewerkers een goed, een gezond en een perspectiefvol 2023 toe.
En dan wil ik u nu uitnodigen om samen een toost uit te brengen op het nieuwe jaar!
Een Gelukzalig Nieuwjaar!
En mijn dank voor uw aandacht!
